Κρίσεις Πανικού ή Διαταραχή Πανικού
Αίσθημα παλμών της καρδιάς, δύσπνοια, φόβος θανάτου – όποιος έχει βιώσει από πρώτο χέρι μια κρίση πανικού, τη φοβάται.
Ο Δρ. Νικόλαος Μωραίτης σε μια συνέντευξη σχετικά με τις αιτίες και τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού και στο πώς να απαλλαγείτε καλύτερα από αυτές.
Πότε γίνεται ο φόβος πρόβλημα
Ο φόβος αυτός καθαυτός δεν είναι κάτι κακό, αλλά ένα φυσικό συναίσθημα. Είναι μια υγιής αντίδραση στον κίνδυνο. Το άγχος γίνεται παθολογικό μόνο όταν εμφανίζεται χωρίς να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, δηλαδή όταν δεν είναι ανάλογος της κατάστασης που τον προκάλεσε. Επίσης είναι παθολογικός όταν εμφανίζεται πολύ συχνά και διαρκεί για ένα μεγάλο διάστημα. Γίνεται πρόβλημα όταν συγκεκριμένες καταστάσεις αποφεύγονται εξαιτίας του και τελικά επηρεάζει την καθημερινότητα.
Πώς διακρίνετε τις κρίσεις πανικού από άλλες καταστάσεις άγχους Και πώς είναι οι αντιδράσεις πανικού?
Η κρίση πανικού χαρακτηρίζεται από τον αιφνίδιο χαρακτήρα της. Τα συμπτώματα εμφανίζονται χωρίς προειδοποίηση – συμπεριλαμβανομένων ταχυκαρδίας, δύσπνοιας, σφιξίματος στο στήθος και το λαιμό, ζάλης, τρόμου, ξηροστομίας, ναυτίας και εμετού. Οι πάσχοντες υποφέρουν συχνά από εφίδρωση και έχουν τεράστιο φόβο να υποστούν καρδιακή προσβολή ή ακόμη και να πεθάνουν.
Μερικοί άνθρωποι φοβούνται επίσης πολύ μήπως τρελαθούν από τον πανικό και χάσουν τον έλεγχο των πράξεών τους. Η σοβαρότητα της επίθεσης είναι τέτοια που ακόμη και οι ενημερωμένοι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι πιθανό να υπάρχει απειλητικό σωματικό πρόβλημα. Η διάρκεια των κρίσεων πανικού ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από άτομο σε άτομο, αλλά συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 10 και 30 λεπτών.
Οι κρίσεις πανικού είναι πολύ απειλητικές. Είναι πραγματικά επικίνδυνες?
Παρόλο που οι κρίσεις πανικού γίνονται αντιληπτές ως πολύ δυσάρεστες και τρομακτικές από τους πάσχοντες, συνήθως δεν είναι επικίνδυνες και δεν υποδηλώνουν καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο, για παράδειγμα.
Λένε ότι οι κρίσεις πανικού έρχονται αιφνιδιαστικά. Μπορείτε ακόμα να καταλάβετε τι πυροδοτεί τις κρίσεις πανικού?
Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται συχνά από το πουθενά, αλλά στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι καταστάσεις με μεγάλα πλήθη, πολυπληθή πολυκαταστήματα, μέσα μαζικής μεταφοράς ή στενοί χώροι, όπως οι ανελκυστήρες, είναι τυπικοί εκλυτικοί παράγοντες. Αλλά οι κρίσεις πανικού μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε – ακόμη και στο σπίτι, ακόμη και στον ύπνο.
Μια κρίση πανικού είναι τόσο οδυνηρή για πολλούς πάσχοντες που αποφεύγουν όσο το δυνατόν περισσότερο καταστάσεις που τις συνδέουν με προηγούμενες κρίσεις πανικού. Αυτό μπορεί αργότερα να οδηγήσει σε αγοραφοβία δηλαδή τον φόβο για καταστάσεις και τοποθεσίες από τις οποίες είναι δύσκολο να ξεφύγουν σε περίπτωση ανάγκης ή όπου είναι δύσκολο να ζητήσουν βοήθεια.
Πώς αισθάνονται οι άνθρωποι μετά από μια κρίση πανικού?
Μετά από μια κρίση πανικού, οι παθόντες αισθάνονται συχνά κουρασμένοι, εξαντλημένοι και άδειοι. Πολλοί ντρέπονται, πιστεύοντας ότι έχουν δείξει αδυναμία και ότι οι γύρω τους έχουν παρατηρήσει τις σωματικές αλλαγές που συνοδεύουν την κρίση πανικού. Τις περισσότερες φορές, ωστόσο, οι εμπειρίες γίνονται υποκειμενικά αντιληπτές πολύ πιο έντονα από τους ασθενείς παρά από τους γύρω τους.
Ποιο είναι το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε όταν είστε έξω με κάποιον που έχει κρίση πανικού?
Είναι σημαντικό να παραμείνετε και εσείς ψύχραιμοι, να απευθυνθείτε στον ενδιαφερόμενο και να λάβετε σοβαρά υπόψη σας τα λεγόμενα του. Μιλήστε στο άτομο και καθοδηγήστε το σε τακτική βαθιά κοιλιακή αναπνοή. Αυτή η ήρεμη προσοχή μπορεί να απαλύνει τον πανικό πολύ γρήγορα. Ρωτήστε συγκεκριμένα πώς μπορείτε να βοηθήσετε. Πολλοί από τους παθόντες έχουν εμπειρία και μπορούν να πουν τι θα τους βοηθούσε. Εάν ο πανικός επιμένει, θα πρέπει να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια.
Μπορεί πραγματικά η κρίση πανικού να επηρεάσει κάποιον μακροπρόθεσμα?
Η γενετική προδιάθεση παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του άγχους. Οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να είναι οικογενείς, δηλαδή να οφείλονται στην κληρονομικότητα, ή να οφείλονται στη “μάθηση με πρότυπο”, δηλαδή στην αντιγραφή της συμπεριφοράς των φροντιστών.
Οι αγχωτικές καταστάσεις, όπως οι συγκρούσεις, ο χωρισμός ή οι οικονομικές δυσκολίες, έχουν επίσης ισχυρή επιρροή. Παρεμπιπτόντως, το ίδιο ισχύει και για τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, όπως η βία στην οικογένεια, οι εμπειρίες κακοποίησης ή απώλειας.
Υπάρχουν επίσης άτομα με πολύ ευαίσθητο νευρικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένου ενός υπερευαίσθητου κέντρου φόβου στον εγκέφαλο, το οποίο τους κάνει να αντιδρούν σε ερεθίσματα πολύ πιο έντονα από άλλους. Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η τελειομανία ή το “να μην μπορείς να πεις όχι”, οδηγούν επίσης σε καταστάσεις άγχους. Επιπλέον, σωματικές ασθένειες όπως η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς ή οι ορμονικές αλλαγές κατά την
εμμηνόπαυση μπορεί να παίζουν ρόλο.
Τα γονίδια δεν μπορούν να επαναπρογραμματιστούν. Τι μπορεί να γίνει για την πρόληψη τέτοιων επιθέσεων?
Το άγχος, η συναισθηματική φόρτιση και τα αρνητικά πρότυπα σκέψης παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη κρίσεων πανικού και, συνεπώς, στη διαταραχή πανικού. Ως εκ τούτου, συμβουλεύω τους πάσχοντες να επανεξετάσουν τον τρόπο ζωής τους.
Το συνεχές άγχος οδηγεί σε καταστάσεις έντασης, οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξη κρίσεων πανικού. Ο αθλητισμός, από την άλλη πλευρά, μειώνει τις ορμόνες του στρες. Μπορεί επίσης να βοηθήσει η εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης, όπως η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, η γιόγκα ή η αυτογενής εκπαίδευση. Ο επαρκής ύπνος και η ισορροπημένη διατροφή έχουν προληπτικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, θα πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση καφεΐνης, καπνού και αλκοόλ και φυσικά το να απέχει κανείς από την χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Μετά από μια κρίση πανικού, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για περισσότερες?
Οι κρίσεις πανικού μπορεί να εμφανιστούν μία φορά ή σε μεγάλα χρονικά διαστήματα. Όταν συμβαίνουν επανειλημμένα, μιλάμε για διαταραχή πανικού. Αυτή, όπως όλες οι αγχώδεις διαταραχές, είναι θεραπεύσιμη.
